Podczas ciężkiego treningu, gry lub meczu, sportowiec może odczuwać sztywność mięśni i ich kurcze. Jeżeli są one bolesne, mogą wyeliminować sportowca z zawodów. Jaka jest przyczyna kurczów? Czy istnieje jakieś lekarstwo na tę dolegliwość? Co jest przyczyną bolesnych kurczów mięśni?
Płyny i sól
Aczkolwiek istnieje wiele możliwych przyczyn kurczów mięśni, zasadniczą jest duża utrata sodu i płynów ustrojowych. Sód jest istotnym pierwiastkiem, który inicjuje powstawanie sygnałów w komórkach nerwowych i wywołuje ciąg zdarzeń prowadzący do skurczów mięśni podczas wysiłku. Tym samym niedobór sodu i płynów ustrojowych może powodować, że mięśnie stają się nadwrażliwe. W takich warunkach niewielkie obciążenie, takie jak kontynuacja ruchu, może prowadzić do niekontrolowanych skurczów i rozkurczów mięśni.
Badanie przypadków bolesnych kurczów mięśni
Badanie poszczególnych przypadków prowadzi do potwierdzenia założeń teoretycznych. Wykazano, że wyczynowi tenisiści podczas wielogodzinnej gry tracą z potem więcej sodu niż dostarczają go organizmowi podczas całego dnia. W czasie intensywnej gry, która prowadzi do pocenia się rzędu 2,8 l/godz., pojawia się problem bolesnych kurczów mięśni. Na podstawie wyników badań fizjologicznych zaleca się graczom wzbogacenie ich diety w sól i spożywanie napojów sportowych. Dodatkowe ilości sodu zmniejszają występowanie epizodów bolesnych kurczów. Kiedy sportowiec podczas gry czuje, że zbliża się moment wystąpienia kurczów, powinien spożywać napoje zawierające chlorek sodu (sól). Wówczas kurcze ustąpią.
Po zbadaniu przez lekarza szeregu możliwych przyczyn sportowiec, który doświadczył kurczów mięśni po wysiłku, może zechcieć dosalać swoje posiłki. Biorąc pod uwagę popularność diet niskosodowych, spożywanie dodatkowych ilości sodu nie podlega dyskusji w sytuacji deficytu tego pierwiastka. Wynika to z faktu, że tempo utraty potu jest u sportowców bardzo wysokie, zwłaszcza w gorącym środowisku. Słone przekąski lub słony koktajl pomogą uzupełnić zasoby tego pierwiastka. Spożywanie napojów sportowych, które zawierają odpowiednie ilości sodu, stanowi również wygodny i prosty sposób uzupełnienia tego pierwiastki.
Na przykład napój „Gatorade” zawiera około 49 mg sodu w 100 ml napoju; taką samą ilość sodu zawiera szklanka mleka lub kromka chleba. Jest to ilość, która wprawdzie pomaga uzupełnić utracony sód, ale ciągle jeszcze mieści się w wartościach zalecanych (RDA – Zalecane Normy Żywieniowe) dla diety niskosodowej.
Pamiętaj o składnikach mineralnych
Przez wiele lat sportowcy łączyli występowanie kurczów mięśni z wyczerpaniem potasu lub innych składników mineralnych, takich jak wapń i magnez. Jednak w badaniach naukowych wykazano, że jest to mało prawdopodobne, aby niski poziom tych składników mineralnych był przyczyną bolesnych kurczów mięśniowych. Ilość potasu, wapnia i magnezu w pocie jest niska w porównaniu z zawartością chlorku sodu. Ponadto potas, magnez i wapń są pierwiastkami, które łatwo uzupełnić za pomocą odpowiedniej diety. W związku z tym niedobory tych składników występują rzadko.
Inne potencjalne przyczyny
Takie schorzenia, jak cukrzyca, zaburzenia neurologiczne lub krążeniowe mogą być czynnikiem wywołującym epizody bolesnych kurczów mięśni. Również pewne doniesienia o charakterze raczej anegdotycznym, jednak nie potwierdzone naukowo wskazują, że stosowanie niektórych suplementów żywieniowych, takich jak np. kreatyna, może zwiększać ryzyko kurczów mięśniowych. Należy przeprowadzić konsultacje medyczne, jeżeli kurcze mięśniowe pojawiają się nagle u sportowca, który ich nigdy przedtem nie doświadczył. Pozwoli to na wyeliminowanie poważniejszych przyczyn tego zjawiska.
Sportowcy wiążą występowanie bolesnych kurczów z wyczerpaniem potasu i innych składników mineralnych, jak wapń lub magnez. Obecna wiedza medyczna nie potwierdza jednak tego poglądu. Mięśnie charakteryzują się bowiem tendencją do gromadzenia potasu, wapnia i magnezu, co powoduje, że pierwiastki te są tracone z potem w niewielkich ilościach, w porównaniu z utratą chlorku sodu. Zazwyczaj ilość tych substancji w diecie jest wystarczająca i zapobiega deficytowi, który mógłby być przyczyną występowania kurczów. Jednak problem ten wymaga jeszcze przeprowadzenia dalszych badań naukowych.
Zapobieganie kurczom
Zanim wystąpią kurcze, zaleca się sportowcom stosowanie kilku poniższych zaleceń:
– Pij dużo płynów, aby być nawodnionym podczas wysiłku.
– Uzupełniaj zasoby sodu podczas ciężkich wysiłków fizycznych połączonych z nasilonym poceniem się, pijąc napoje sportowe.
– Po wysiłku uzupełniaj utracone z potem składniki mineralne (dotyczy to zwłaszcza soli) i pozwól mięśniom na odpoczynek.
Szybkie usuwanie bolesnych kurczów mięśni
Jeżeli kurcze pojawiają się nagle podczas treningu lub zawodów, należy podjąć natychmiastowe działania:
– Napnij mięśnie. Ponieważ bardzo często występowanie kurczów łączy się ze zmianami obciążenia masy ciała, ćwiczenia związane z napinaniem mięśni bez ich obciążania ciężarem ciała stanowią skuteczną metodę zapobiegawczą.
– Masuj obszar objęty kurczem. Masaż mięśnia będącego w stanie kurczu może zarówno ulżyć bólowi, jak i polepszyć przepływ krwi i płynów ustrojowych w tym obszarze.
– Dbaj o odnowę. Odpoczynek i odpowiednie nawodnienie organizmu płynami zawierającymi elektrolity, zwłaszcza sód, szybko przynosi poprawę.
źródło: www.gatorade.pl; Dr. n.p.Craig A. Horswill, kierownik projektów badawczych Gatorade Sport Science Institute (Barrington, Il)
